W codziennym życiu napotykamy na wiele sytuacji, których skutkiem może być oparzenie ciała. Oparzenia klasyfikujemy na stopnie od I do IV, uzależnione od głębokości i ich rozległości na powierzchni ciała. Stopnie I i II, czyli najmniej intensywne, możemy łagodzić, opatrywać i leczyć we własnym zakresie, korzystając ze środków dostępnych zazwyczaj w gospodarstwie domowym. I na takich oparzeniach, zresztą najczęściej występujących, skupimy się w tym artykule.
Najczęstsze źródła i przyczyny oparzeń
Źródła oparzeń mogą być tak różne, że trudno je sklasyfikować bez obawy o pominięcie takiego, które można uznać za częste w konkretnym środowisku lub obszarze geograficznym, jednak upraszczając nieco temat, należy bez wątpienia wskazać na: – oparzenia otwartym płomieniem ognia, np. przy ognisku lub płonącym palnikiem kuchenki gazowej;
– oblanie wrzątkiem lub rozgrzanym tłuszczem;
– dotknięcie rozgrzanego przedmiotu, np. garnka, żelazka, itp;
– poparzenia słoneczne;
– poparzenia prądem lub piorunem.
Pierwsze działania po stwierdzeniu oparzenia
Niezależnie od rodzaju oparzenia, oparzony obszar ciała należy schłodzić pod zimną bieżącą wodą. Proces taki powinien trwać nie krócej niż 10 minut, a najlepiej nawet kilkanaście minut. Zimna woda zmniejsza obrzęk i ból, obniża temperaturę rozgrzanej tkanki i zapobiega jej dalszemu uszkadzaniu. Jeżeli na skórze pojawiły się pęcherze, nie należy ich przebijać. Samoistne gojenie pęcherzy zmniejsza bowiem ryzyko ich zakażenia.
Jak leczyć oparzone miejsca ?
Istotną rolę w domowym leczeniu oparzeń pokłada się w ziołolecznictwu. Najczęściej polecanymi środkami są:
1) aloes, który zarówno łagodzi ból jak i przyśpiesza gojenie oparzonych miejsc. Jeśli mamy tę roślinę w doniczce, wystarczy wycisnąć nieco soku z zerwanego liścia na oparzone miejsce. Żele i kremy aloesowe są również dostępne w aptekach. Warto jednak zastosować sok z żywej rośliny, bowiem im większe jest stężenie aloesu, tym skuteczniejsze jego działanie. Aloes posiada działanie przeciwzapalne i antyutleniające;
2) Napary z:
– bzu czarnego;
– żywokostu;
– nagietka lekarskiego;
– arniki;
– rumianku.
Zioła należy zaparzyć, podobnie jak herbatę, następnie ochłodzić i namoczoną w nich gazę przykładać w chore miejsca. Zioła mają działanie bakteriobójcze oraz przeciwzapalne.
3) Innymi zalecanymi środkami łagodzącymi ból po oparzeniu i zmniejszającymi podrażnienie skóry są:
– surowy ogórek – plastry świeżego ogórka lub papkę uzyskaną z jego zmielenia pozostawia się na oparzonych miejscach na nie mniej niż 30 minut;
– olejek lawendowy – w postaci okładów przyspiesza gojenie się ran oraz działa antyseptycznie;
– jogurt naturalny – nakładany na poparzone miejsca na kilkanaście minut również przyspiesza gojenie ran.
Jak opatrzyć ranę oparzeniową ?
Jeśli powierzchnia oparzenia jest duża, ale uszkodzenie tkanki nie jest głębokie (oparzenie I stopnia), należy zastosować leczenie otwarte, czyli bez opatrunku. Opatrunek zastępujemy w takim wypadku warstwą kojącej pianki regenerującej, jakie dostępne są w aptekach. Natomiast jeśli na skórze powstały większe pęcherze, powinniśmy zastosować delikatny środek antyseptyczny. Następnie nakładamy warstwę pianki na oparzenia i zabezpieczamy skórę jałowym opatrunkiem z gazy.
Warto również zaopatrzyć się w opatrunki hydrożelowe występujące w postaci żelu lub płytki. Preparaty te rozpuszczają tkankę martwą i utrzymują wilgotne środowisko w ranie. Można je stosować do ran nieco głębszych. Hydrożele w postaci płytek wymagają zazwyczaj pokrycia jałowym gazikiem.
Podstawowe środki farmaceutyczne na oparzenia
Jeśli uznamy, że leczenie powinniśmy wspomóc farmaceutykami, należy pytać w aptekach o preparaty z pantenolem, który wspomaga regenerację skóry oraz ją nawilża. Leki na oparzenia, dostępne bez recepty, zawierają też zazwyczaj takie substancje jak kłącze pięciornika, tlenek cynku i tetraboran sodu. Ich zadaniem jest działanie przeciwzapalne, ściągające i wysuszające.
Leczenie dietą
Po oparzeniu należy pić szczególnie dużo wody oraz innych płynów bogatych w witaminy B, C i A oraz potas. Ważnym, przyspieszającym gojenie się ran, elementem leczenia jest wysokoenergetyczna dieta z dużą zawartością białka. Zawsze, ale szczególnie po oparzeniu, warto jeść dużo cytrusów i orzechów.
Pamiętajmy, że domowe sposoby na oparzenia mogą być skuteczne tylko wówczas, jeśli oparzony obszar jest nie większy niż 3 procent powierzchni ciała. W przypadku poważniejszych poparzeń zawsze konieczna jest pomoc lekarza. Jednak na wypadek takich najczęstszych „domowych” poparzeń, zawsze warto mieć w apteczce zioła oraz opatrunki i pianki stosowane w samodzielnej terapii.
