Zaćma to nietypowe, ale powszechne schorzenie wzroku. Nietypowe, bo u większości osób jest naturalnym efektem starzenia się organizmu. Powszechne, bo dotyka prawie każdego. Bez podjęcia terapii może spowodować nawet całkowitą utratę widzenia. Jakie objawy daje zaćma? Jak można ją leczyć? Poniżej przedstawiamy najważniejsze informacje na jej temat.
Soczewka za mgłą
Zaćma (zwana też kataraktą) jest chorobą zajmującą jedną z naturalnych struktur oka – soczewkę. Soczewka to – mówiąc w uproszczeniu – mały, przezroczysty narząd, który skupia promienie światła wpadające do oka, a następnie przekazuje je na warstwę receptorów, dzięki czemu widzimy. Niestety, z biegiem lat w soczewce odkładają się produkty zaburzonych procesów przemiany materii. Dochodzi wtedy do jej zmętnienia i zaburzeń przejrzystości. W efekcie pojawiają się problemy z widzeniem, a w ostateczności może skończyć się nawet na całkowitej utracie wzroku.
Opisana sytuacja dotyczy najczęściej występującej postaci zaćmy – starczej. Warto jednak wiedzieć, że istnieją też inne, rzadziej pojawiające się odmiany katarakty. Przykładem może być zaćma wrodzona, która ujawnia się we wczesnym dzieciństwie i zwykle jest związana z obciążeniem genetycznym, niektórymi zakażeniami w okresie ciąży lub innymi czynnikami działającymi toksycznie na płód.
Co może zwiększać ryzyko wystąpienia zaćmy?
Zaawansowany wiek (szczególnie powyżej 55. roku życia) jest głównym czynnikiem ryzyka katarakty – choć nie jedynym. Zaćma może pojawić się także u osób młodszych, jeśli występuje u nich duże narażenie na m.in:
- urazy oka i jego okolicy;
- promieniowanie UV – np. brak odpowiedniej ochrony oczu (czyli okularów z filtrem UV) na zewnątrz;
- czynniki toksyczne – np. chemikalia;
- niektóre schorzenia metaboliczne – takie jak np. cukrzyca, niedoczynność tarczycy;
- niektóre choroby okulistyczne – np. jaskra, wysoka krótkowzroczność;
- palenie papierosów;
- niektóre leki, np. glikokortykosteroidy (stosowane przewlekle).
Wymienione czynniki powodują lub przyspieszają zmiany w soczewce oka, co prowadzi do rozwoju katarakty.
Jakie objawy pojawiają się w przebiegu zaćmy?
Objawy zaćmy mogą być różne – wiele zależy tu od naszych indywidualnych uwarunkowań. U niektórych pacjentów schorzenie długo będzie przebiegać bezobjawowo, u innych symptomy się pojawią – choć niekoniecznie te charakterystyczne. Do najczęściej występujących objawów katarakty zaliczamy:
- narastające pogorszenie ostrości widzenia;
- przymglenie obrazu;
- trudności w prawidłowej ocenie głębi i odległości;
- nadwrażliwość na światło;
- spadek jakości widzenia w ciemności i przy słabym oświetleniu;
- gorsze postrzeganie barw;
- mnogie lub zniekształcone widzenie przedmiotów;
- szybszą męczliwość oczu.
Warto pamiętać, że zaćma nie boli – i być może dlatego wiele osób lekceważy pojawiające się w jej przebiegu objawy. Choroby tej pod żadnym pozorem nie należy bagatelizować – do dziś pozostaje jedną z głównych przyczyn ślepoty na całym świecie! Dlatego jeśli tylko zauważymy jakieś niepokojące symptomy, wybierzmy się na wizytę do okulisty, który zbada nasze oczy. Bardzo dobrym pomysłem jest też regularna kontrola wzroku – np. raz na rok. Dzięki temu będziemy spokojni o kondycję naszych oczu, a na wszelkie nieprawidłowości zareagujemy najszybciej, jak to możliwe.
Leczenie zaćmy, czyli jak pozbyć się problemu?
Nie każdy wie, że zaćma jest chorobą, którą da się całkowicie wyleczyć. Schorzenie dotyczy soczewki oka – jeśli więc usuniemy soczewkę, usuniemy również kataraktę. Brzmi prosto? I tak właśnie jest w rzeczywistości. Zabieg usunięcia zaćmy (tzw. metodą fakoemulsyfikacji) polega na wymianie naturalnej, ale zmętniałej soczewki oka na nowoczesny, odpowiednio dobrany implant – w którym choroba po prostu nie ma warunków, aby znów się rozwinąć. Taka operacja jest:
- całkowicie bezbolesna – dzięki miejscowemu znieczuleniu;
- szybka – trwa tylko ok. 20 minut;
- w pełni bezpieczna – to jeden z najczęściej wykonywanych zabiegów na świecie, a ryzyko ewentualnych powikłań jest minimalne;
- wygodna dla pacjenta – można ją wykonać ambulatoryjnie, czyli jeszcze w tym samym dniu wrócić do domu.
Z zabiegu usunięcia zaćmy możesz skorzystać m.in. w Specjalistycznym Centrum Korekcji Wzroku – Vidium Medica, które ma swoje oddziały w Warszawie i Krakowie.
Jak ochronić się przed wystąpieniem katarakty?
Na koniec kilka słów o profilaktyce. Najlepszą ochroną przed pojawieniem się zaćmy byłby eliksir młodości. Niestety takiego jeszcze nie wynaleziono – ale nie jesteśmy całkiem bezradni. Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia u nas katarakty możemy starać się ograniczyć obecność jej czynników ryzyka w naszym życiu (oczywiście na ile to możliwe). Poza tym warto zastosować kilka zasad ogólnej profilaktyki, m.in.:
- porzucić lub przynajmniej ograniczyć używki takie jak papierosy czy alkohol;
- utrzymywać zbilansowaną dietę (mniej tłuszczów zwierzęcych, więcej błonnika i antyoksydantów);
- podejmować regularną aktywność fizyczną;
- starać się nie przemęczać oczu (np. robiąc krótkie, ale częste przerwy podczas pracy wzrokowej przed ekranem).
W ten sposób zmniejszymy ryzyko pojawienia się zaćmy, a także wielu innych chorób – nie tylko tych związanych ze zmysłem wzroku!
