Dolegliwości końcowego odcinka układu pokarmowego należą do grupy najbardziej krępujących. Z tego powodu wiele osób zwleka z wizytą u lekarza, co opóźnia wdrożenie odpowiednich środków zaradczych. Jednym z częściej występujących schorzeń, które mogą wymagać kontaktu ze specjalistą, jest szczelina odbytu. Leczenie na wczesnym etapie nie musi być szczególnie uciążliwe ani kosztowne, dlatego warto zwrócić się o pomoc już przy pojawieniu się pierwszych symptomów. Kiedy pojawia się konieczność spotkania z proktologiem? Co jest przyczyną występowania szczeliny odbytu i jak wygląda jej leczenie? Sprawdź w naszym krótkim poradniku.
Czym jest szczelina odbytu?
Szczelina odbytu jest ubytkiem w strukturze błony śluzowej, wyściełającej końcowy odcinek układu pokarmowego. Najczęściej występującym objawem, który może sugerować pojawienie się tego schorzenia, jest dokuczliwy ból przy defekacji. Często występuje wspólnie z odruchowym skurczem zwieracza odbytu, uniemożliwiając oddanie stolca i nasilając bolesne objawy.
Odsłonięte z powodu ubytku fragmenty tkanki są szczególnie narażone na uszkodzenie. Wskazuje się dwie odmiany szczeliny odbytu: ostrą oraz przewlekłą. W pierwszym przypadku ubytek powstaje nagle, a jego rozmiar jest zazwyczaj niewielki. Inaczej wygląda sytuacja w przypadku występowania odmiany przewlekłej. Stan ten rozwija się zazwyczaj w ciągu kilku tygodni, a objawy nasilają się z czasem.
Przyczyny występowania szczeliny odbytu
Uszkodzenie błony śluzowej powstaje zazwyczaj na skutek mechanicznego działania, na przykład podczas oddawania wyjątkowego zbitego stolca lub w przebiegu chorób zapalnych jelit oraz nowotworów odbytnicy. Przyczyną może być również uszkodzenie mechaniczne powstałe w trakcie zabiegu chirurgicznego czy seksu analnego. Duże prawdopodobieństwo wystąpienia hemoroidów, mogących przerodzić się w szczelinę odbytu, pojawia się także u osób z nadwagą oraz ciężarnych. Uszkodzenie błony śluzowej bywa też następstwem szczególnie silnego parcia w trakcie porodu.
Aby zapobiec powstawaniu szczeliny odbytu, a także ułatwić jej gojenie warto dbać o higienę okolic intymnych oraz stosować dietę zmniejszającą ryzyko zaparć.
Objawy szczeliny odbytu
Jak już zostało wspomniane, jednym z charakterystycznych objawów uszkodzenia tkanki wyściełającej odbyt, jest silny ból towarzyszący wypróżnianiu. Pojawia się także problem z wypróżnieniem, będący efektem mimowolnego zaciskania się zwieracza odbytu. Z tego powodu dolegliwości bólowe są jeszcze bardziej dokuczliwe. Wraz z bólem, który może być odczuwany w trakcie oddawania stolca i utrzymywać się przez jakiś czas później, obserwuje się również krótkotrwałe krwawienie.
Szczelina odbytu – leczenie
Po diagnozie, ustalanej przy zastosowaniu badania fizykalnego, lekarz wdraża odpowiednie leczenie. Jego proces uzależniony będzie od stopnia zaawansowania oraz rodzaju szczeliny odbytu, z jaką boryka się pacjent. Duże znaczenie dla poprawy stanu błony śluzowej ma konsystencja stolca, dlatego też jednym z zaleceń jest zmiana diety na bogatą w błonnik i płyny. W stanach łagodnych leczenie może ograniczać się do maści łagodzącej zapalenie oraz nasiadówek. Jeśli te działania nie przyniosą pożądanego efektu, do leczenia szczeliny odbytu można wykorzystać ostrzyknięcie botoksem, który rozluźnia przewlekle spięty mięsień zwieracza odbytu, przyspieszając tym samym proces gojenia szczeliny. W najbardziej skomplikowanych przypadkach wprowadza się leczenie chirurgiczne, polegające na opracowaniu tkanek wokół szczeliny odbytu i zbliżeniu do siebie jej brzegów.
